Human societies evolved from simple to complex forms over millennia, experiencing slow changes until recent centuries, when technology accelerated our evolution. Over the past two centuries, technological advances have transformed society at an unprecedented rate. Adam Frank explores how this increasingly rapid pace of techno-social evolution raises questions about humanity's ability to adapt
Homo sapiens evolved as a separate species about 300,000 years ago. Measured in generations (where each generation lasts 20 years), this means that there are about 15,000 great-great-grandparents separating us from the earliest human ancestors. And while that's an interesting fact in itself, what's really remarkable is how the world each of those generations lived in was remarkably static. Of course, there have been natural disasters and wars. However, in general, the "techno-social" universe your 9045th great-grandfather lived in was not very different from the one your 9046th inhabited. The same goes for the vast majority of generations after them.
But this generational static state is not at all what we and most people on the planet experience today. We live in a world of rapid technology-driven change that has produced a techno-social world of dizzying complexity. It is a completely different situation from almost every other generation in the human line.
Is this a problem? Have we created a world that is too complex and rapidly changing for our own good?
An unprecedented experiment
The arc of human cultures, in general, has started from smaller groups of hunter-gatherers to larger and more complex settlements. The story that is often told is that the shift to agriculture and animal domestication about 9,000 years ago led people to create sedentary societies. These increased in size along with the food yields that cultivation and animal husbandry allowed. In this way, villages turned into towns, towns into cities, and cities into empires. While some aspects of this history – such as the role of agriculture – are now more strongly debated, it is clear that human societies have grown in size and complexity.
Kompleksiteti mund të matet në shumë mënyra, por një nga më të frytshmet është ta mendosh një shoqëri, si një rrjet marrëdhëniesh. Duke përdorur mjetet e shkencës së rrjeteve, është e mundur të përcaktohet ajo që quhet “topologjia” e rrjetit. Një rrjet ku çdo person ka një lidhje me të gjithë të tjerët duket shumë i ndryshëm nga ai ku çdo person njeh vetëm disa njerëz, që gjithashtu njohin disa njerëz e kështu me radhë. Dhe, për të përdorur një shembull ekstrem, të dyja këto topologji rrjetesh janë të ndryshme nga ajo ku të gjithë njohin vetëm një individ të veçantë dhe shumë qendror.
Kur ne ishim gjuetarë-mbledhës në fise të vogla, jetonim në llojin e rrjetit “të gjithë i njohin të gjithë”. Por teksa shoqëritë u bënë më të mëdha, topologjitë ndryshuan. Kishte ende rrjete sociale lokale, por këto u futën në rrjete më të mëdha marrëdhëniesh që trajtonin gjithçka, nga administrata qeveritare te tregtia (mendoni Romën Perandorake ose Dinastinë Song në Kinë). Por ndërsa këto rrjete “civilizuese” ishin më komplekse se ato që njerëzit popullonin 100,000 vjet më parë, ritmi i ndryshimit ishte ende i ngadaltë.
Rregullat e rrjetit social ndryshuan ngadalë: Shumica e brezave nuk panë ndryshime rrënjësore shoqërore gjatë jetës së tyre, përveç nëse vinte ndonjë ushtri pushtuese, e madje edhe atëherë, rregullat e rendit shoqëror (d.m.th. rrjetet sociale) mund të mos kenë ndryshuar shumë.
Evolucioni tekniko-social
Megjithatë, në botën që kemi ndërtuar gjatë shekullit të kaluar, ritmi i ndryshimeve të rëndësishme teknologjike dhe sociale ka ndodhur brenda fraksioneve të një jete të vetme njerëzore. Mendoni se sa përsëritje të telefonit keni parë. Në moshën 61-vjeçare, më kujtohet kur telefonat lidheshin me kabllo me një mur. Tani, teknologjia përparon aq shpejt sa të gjithë jemi të detyruar të blejmë një telefon të ri çdo 2-3 vjet, sepse të vjetrit thjesht nuk mund të vazhdojnë më.
Videot e spikatura
Ndërsa telefonat janë thjesht një aspekt i rrjeteve tona teknologjike, ne mund të përdorim ata, për të parë ndikimin e teknologjisë në organizimin shoqëror. Nuk ka nevojë t’ju tregoj se sa thellësisht mediat sociale dhe platformat e tjera dixhitale kanë ribërë normat sociale dhe politike. Nga aplikacionet e takimeve te përhapja e shpejtë e dezinformatave politike, pritshmëritë për mënyrën se si njerëzit mund ose duhet të sillen kanë ndryshuar, dhe më pas janë ndryshuar përsëri në një shkallë kohore që tani është më pak se sa një dekadë.
The key point to understand when considering these changes is that every system has inherent timescales for built-in change. These time limits are based on the "laws" of the system, its internal rules. If the system is a cluster of planets orbiting a star, then the laws are those of gravity and angular momentum. If the system is a food web in a pond, then the time frame can be based on how long it takes for water to flow from one end to the other. What is important here is that if the system experiences change over a period that is longer than, or roughly equal to, the internal time frame of the system, then that system can usually adapt. It will not explode or disintegrate in response to these changes. But if the changes are really strong and they happen too fast compared to the system's timelines, bad things can happen.
So what is the natural timeline for the networks that make up our techno-social human world? This is the million dollar question. The naive answer: roughly a human lifetime (ie a century or so). There were many changes from 1820 to 1920, but the society did not fall apart. This may have to do with the flexibility of human cognition and the nature of social networks (their topology) that keep societies stable.
But now we have drastic changes on timescales that are less than a single generation. Is this too fast for the distributed recognition that occurs in our social and political networks? Is the pace of technological change – coupled with the impact those changes have on social organization (ie network rules) – now too fast for our systems to absorb? This is also the million dollar question.
However, one thing is certain. All generations living today are part of a vast, unplanned experiment in the flexibility and stability of the human social order. Our fate as a planetary species depends on how that experiment goes.
Originally published on bota.al
