By Ditmir Bushati/ The year 2024 seems to be marked by wars and elections, which will affect the fate of a good part of the world's population. In terms of security, the starting point of 2024 could be October 7 of last year when the bloody conflict in the Middle East was rekindled or February 24 of 2022 when Russia decided to invade Ukraine.
These two great conflicts have brought a new division to the world. After the invasion of Ukraine, the West led a majority of countries at the United Nations to condemn the unprecedented Russian aggression. NATO regained its raison d'être, adapted its strategic concept and expanded its security perimeter in Europe by welcoming new members. The most surprising element of the story was the EU's response. The history of the package of sanctions against Russia, the political approach to the approach of Ukraine to the negotiating table for EU membership, the economic and military assistance to it is proof of the unity of the EU, beyond ordinary expectations. As we must not forget the fact that Russia has traditionally been one of the most divisive and polarizing elements in European foreign policy.
The rekindling of the bloody conflict in the Middle East overturned the West's supremacy vis-à-vis the rest of the world, due to catastrophic divisions within the EU and the West itself. And nowhere was this more evident than in the votes that took place at the UN, where the West was divided. This conflict, which is accompanied by the influx of refugees at the borders of the EU, has a great impact on the internal European politics. Add here the fueling of new waves of anti-Semitism and Islamophobia in Europe, as well as the growing threat of terrorism.
The above two wars also brought a new alignment in terms of priorities. For the US in particular, providing further military support to Ukraine has taken a back seat due to the conflict in the Middle East. This is clearly seen from the diplomatic intensity of the five visits of the American secretary of state to the Middle East since October 7.
However, the end of the conflict, the stable solution accepted by the parties does not seem on the horizon. Whatever the outcome on the ground, a dramatic increase in radicalization remains a major threat for the period ahead. Israeli Jews feel isolated and even judged after facing the worst violence against them since the Holocaust. As the Palestinians face what they consider a crime against humanity, there is no chance for peace and no prospects. Deep political divisions over the conflict extend across the Middle East and have implications around the world.
The Israelis will realize that even if they can neutralize Hamas, they will never be safe without a regional security agreement and without a full normalization of relations with their Arab neighbors, building on the Abraham Accords. All this will not be possible without a safe path to a Palestinian state.
In this matter, the messages of the annual Davos meeting were somewhat optimistic, although it should not be forgotten that two years ago none of the participants in the Munich Security Conference could have imagined that in a few days Vladimir Putin would invade Ukraine. US Secretary of State Blinken stated that "Arab countries and Muslim countries beyond the region are prepared to have a relationship with Israel in terms of its integration, its normalization, its security, which has not been the case before, in a way for Israel not only to integrate, but to feel safe in the region". The same thing was confirmed by Saudi Foreign Minister Faisal Bin Farhan, as he declared that "his country remains committed to normalization with Israel with clear conditions and commitment to a Palestinian state".
Meanwhile, the agony brought by the war in Ukraine, which marks its second year, creates a situation of uncertainty for Ukrainians and frustration for Europeans. As a key security issue, ending the war in Ukraine is a priority for Europe in 2024. If the EU cannot ensure peace and stability in its east, conflicts and instabilities there may gradually spread to the rest of the continent. The Western Balkans is an area where, due to the ongoing conflicts since the breakup of the former Yugoslavia, Russia's disruptive role is seen as a threat to regional stability.
At this point, the EU appears anemic, due to the lack of unity in dealing with the unfinished issues of citizenship and the tolerance of Serbia as a disruptor of regional stability. Against the expectations of a strong turnaround, the bitter truth is that the Western Balkans are as far from the EU politically and economically as they were before the new geopolitical reality we live in Europe, despite the repetition of two-sided warring rhetoric about the integration of the countries of the Western Balkans into the EU, as a bilateral strategic goal.
Serbia nuk i është bashkëngjitur sanksioneve të perëndimit ndaj Rusisë, duke përforcuar mendimin se Ballkani Perëndimor nuk është një rajon, në kuptimin politik të fjalës, dhe as i linjëzuar me BE-në. Gjithashtu, në rrafshin ekonomik, hendeku mes rajonit dhe BE-së nuk po zvogëlohet. Edhe nëse BE-ja përmbush angazhimet e saj të fundit të përshkruara në Planin e Rritjes për Ballkanin Perëndimor, e të diskutuara në takimin e udhëheqësve të rajonit në Shkup, nuk ka gjasa të përparojë ndjeshëm në procesin e konvergjencës ekonomike midis rajonit tonë dhe BE-së. Me rritjen e propozuar vendet e rajonit do të marrin gjashtë deri në tetë herë më pak fonde për zhvillim, krahasuar me fqinjët tanë anëtarë të BE-së.
Siç dihet, fondet janë të lidhura me standardet dhe zbatimin e rregullave të shtetit të së drejtës, ku vendet e rajonit çalojnë dhe vetë trajektorja e procesit të aderimit në BE nuk vërteton një raport të drejtë me ecurinë reformave. Nga ana tjetër, pak flitet dhe analizohet për transferimin e pasurive të konsiderueshme nga vendet e Europës Juglindore në Europën Perëndimore, pjesërisht për shkak të deficitit të madh tregtar, pagesave të kredive dhe furnzimit me kapital njerëzor. Thënë ndryshe, raporti i tanishëm politik dhe ekonomik mes BE-së dhe Ballkanit Perëndimor, nuk po e bën këtë të fundit më të zhvilluar në aspektin ekonomik, dhe as më demokratik nga pikëpamja e jetësimit të vlerave dhe parimeve të demokracisë liberale.
Për t'i dhënë fund luftës, familja euro-atlantike duhet t'i tregojë Rusisë vendosmërinë për të ndërmarrë hapa të qartë për të përgatitur Ukrainën për një të ardhme paqësore. BE-ja duhet të ndërgjegjësohet për nevojën e një arkitekture të re të sigurisë europiane, e cila në kushtet e këtij agresioni të pashembullt nuk krijon mundësi që shtete të ndryshme të qëndrojnë në zonë të ndërmjetme, siç është rasti i Serbisë. Po kështu, premtimet për zgjerimin e BE-së duhen shoqëruar me hapa dhe një afat kohor konkret.
Vështruar nga ky kontekst, pyetja që lind natyrshëm është nëse konfliktet e mësipërme mund të kthehen nga pika të zeza në të ndritshme? Viti 2024 do të jetë një vit përcaktues pasi rreth pesëdhjetë shtete, apo gjysma e popullsisë së botës do të shkojë në zgjedhje, për të kulmuar me zgjedhjet në SHBA. Rezultati i të cilave do të ndikojë në fatin e jo vetëm amerikanëve që do të thonë fjalën e tyre përmes votës. Vladimir Putin nuk ka arsye të shqetësohet, pasi në muajin mars pritet të marrë mandatin e pestë. Në BE dhjetë vende kanë zgjedhje dhe sigurisht që shumëçka do të rrotullohet rreth zgjedhjeve të Parlamentit Europian. Edhe Mbretëria e Bashkuar shkon në zgjedhje. Një ndryshim politik atje mund të përshpejtojë shkrirjen e akullit midis Londrës dhe Brukselit. Demokracitë e mëdha aziatike, India dhe Indonezia do të zgjedhin udhëheqësit e tyre gjithashtu. Ekonomitë e tyre me rritje të shpejtë po fitojnë peshë globale në rritje.
In one way or another, the way of addressing the two main conflicts will also depend on the election results in key points of the world. As the election will set the strategic course for the coming years, which look set to be stormy. For this very reason, we need the best crew available for the journey ahead.
