Diseases not only dictate the trajectory of history, they also control the future
2023-05-02 17:35:00
TiranaPost
You are terribly in the minority in germ reports. Even within your own body. Your 30 trillion cells can't compete with the 40 trillion or so bacteria living "rent-free" in your gut, skin and under your nails. Your DNA itself owes a significant portion—about 8 percent—of its content to retroviruses, which, when they infect a sperm or a female egg cell, can rewrite short sections of our genetic code in a way that pass on to the next generation.
It is thought that these pieces gave our distant ancestors the ability to create memories and carry their young in the womb instead of laying eggs. Without them, people could look very different. And not only that. Even today, the bacteria that live in your gut – your microbiome – can influence your behavior in ways that neither you nor scientists can fully understand.
They release neurotransmitters that make you more sociable, and more likely to spread bacteria, using the brain as an instrument to serve their purposes.
It took the Covid-19 pandemic to expose the real power that microbes have over our lives.
But bacteria and viruses have shaped our world in invisible ways for millennia, influencing not only our bodies, but also the shape of the world we live in: history, politics, religion. This is the main argument that public health researcher and sociologist Jonathan Kennedy addresses in his new book, Pathogenesis: How microbes dictated history.
"In the spring of 2020, many people were saying 'This is extraordinary, this is unprecedented.' But I knew that this was not true," he says. Reviewing the literature, a question stuck in Kennedy's head: "If bacteria and viruses had such an impact on us as individuals, what impact have they had on us as political, economic, and social groups?" So how have microbes affected human history and more importantly: what kind of impact could a global pandemic have on future developments?
"Historians tend to see the natural world as a stage on which famous people, or sometimes groups of people, act. We must change the conceptualization of history, and see ourselves as part of an ecosystem. This can help us in explaining the old mysteries.
Për shembull pse Homo sapiensi i mposhti Neandertalët. Përgjigjja:një përzierje e fuqishme e patogjenëve dhe e mbarështimit. Por ashtu mund të ketë kuptim fakti, se si grupe të vogla pushtuesish ishin në gjendje të mposhtnin perandoritë e mëdha të Botës së Re.
Sëmundjet infektive, si lija, u transportuan përmes Atlantikut nga të ardhurit e parë. Ato e shfarosën popullsinë e Botës së Re, dhe brenda disa dekadash komunitetet dikur të lulëzuara u kthyen në qytete fantazmë. Popullsia e Amerikës ra me 90 për qind brenda 1 shekulli nga momenti kur Kolombi mbërriti në Hispaniola. Rënia e popullsisë ishte aq e theksuar, saqë sotmund të shihen ende gjurmët në akullin e Grenlandës. Ajo pati një ndikim në temperaturën e botës”– thekson historiani.
Suksesi i pushtuesve i është atribuar armëve, mikrobeve dhe çelikut. Por ndikoi disi edhe fati:Bota e Re kishte më pak kafshë shtëpiake se sa e vjetra, dhe më pak kafshë që jetonin në tufa të mëdha si lopë dhe dele. Si rezultat, sëmundjet infektive kishin më pak shanse për t’uinkubuar dhe për kapërcyer pengesën e specieve tek njerëzit.
Ndaj njerëzit që jetonin në Amerikë, nuk kishin pasur kurrë mundësinë të krijonin imunitet ndaj patogjenëve si lija, e cila mendohet se ka kaluar nga bagëtitë tek njerëzit që në ditët e para të lindjes së bujqësisë, rreth viteve 10.000 Para Krishtit.
Ndërkohë, ka shembuj të tjerë bindës të mikrobeve që ndryshojnë rrjedhën e historisë. Vdekja e Zezë e zvogëloi popullsinë në moshë pune, dhe i dha më shumë vlerë krahut të punës, duke nxitur fundin e sistemit feudalist. Malaria e bëri të padepërtueshme pjesën më të madhe të Afrikës deri në vitet 1880, kur nisi të përdorej gjerësisht kinina (e cila u nxor nga lëvorja e pemës së kinchona në Amerikën e Jugut).
Po ashtu sëmundjet mund të jenë përgjegjëse për përhapjen e feve si Krishterimi, që u bë shumë popullore pas Murtajës së Ciprianit në shekullin III, për të cilën sot disa shkencëtarë besojnë se ishte një lloj ethe hemorragjike e ngjashme me Ebolën.
Krishterimi i inkurajoi aktet e mirësisë si një rrugë për të shkuar në Parajsë. Në vend se të braktisnin të sëmurët, të krishterët i ushqenin ata për ta marrë veten, duke përmirësuar në mënyrë drastike normat e tyre të mbijetesës. “Edhe me një ndihmë bazë, duke u siguruar njerëzve ujë dhe ushqim, mund të shpëtoheshin 2/3 tretat e njerëzve të sëmurë”- thotë Kenedi.
Për shumëkënd kjo dukej si një mrekulli, dhe ishte lloji më i mirë i publicitetit për çdo fe të re. “Sa për krahasim, paganizmi nuk ofroi një mënyrë shumë të dobishme për të interpretuar ndikimin e shpërthimeve të sëmundjeve infektive”- shton studiuesit. Por përhapja e Krishterimit, promovoi edhe konceptin e sundimit të njeriut mbi natyrën.
Në terma afatgjatë, ky qëndrim ka kontribuar në ndryshimin e klimës, dhe ka nxitur zgjerimin tonë të pamëshirshëm drejt zonave të largëta. Që të dyja janë veprime mund të shpërndajnë sëmundje të reja. Tani mbetet të shihet se çfarë ndikimi do të ketë pandemia e fundit.
“Kur je në syrin e stuhisë e ke të vështirë ta dallosh. Por nëse kthejmë kokën pas në histori, ka kaq shumë raste të pandemive dhe epidemive, që kanë vrarë shumë njerëz, kanë dëmtuar shoqëritë dhe kanë krijuar hapësirë për ide të reja dhe shoqëri të reja.
Ndoshta kur të kthejmë kokën pas dhe të analizojmë pandeminë e Covid-19, do të shohim se ka pasur ndryshime që ndoshta ishin duke u zhvilluar tashmë, por që pandemia ose i ka përshpejtuar ose e ka ndryshuar trajektoren e historisë”– thekson Kenedi.
Covid has perhaps served as a reminder of the natural order of things. "It has been quite shocking how many of us see the power of people. But the fact is that we have lived, we still live and we will always live in the age of germs. Coming to terms with this fact is part of learning how to live successfully on this planet" - he concludes.
Originally published on bota.al
