Opinion

Free Will: Why People Believe in It Even When They Think They're Being Manipulated

Free Will: Why People Believe in It Even When They Think They're Being

Magda Osman

We all like to believe that we are free to make our own choices. At the same time, many people feel that various psychological techniques are constantly being used to influence us, from social media trends to advertising. So how do we solve this problem?

Surprisingly, it is a question ignored until recently by most researchers. But in a series of recent studies, we asked people, "Where do you think psychological tactics are being used in your daily life to unconsciously manipulate you?" And they saw what that meant for their belief in free will.

In a 2018 study in 4 countries (Australia, Canada, UK and USA), the answers to the above question were very similar. In fact, they dominate regardless of age, gender, religion and political affiliation.

In nearly 45 percent of the examples people gave of psychological manipulation, they referred to marketing and advertising. Especially "subliminal advertising" (ie using images or sounds to entice or convince people that they are not aware).

Meanwhile, the next most common method (19 percent) was research (such as using the placebo effect), followed by political campaigning (7 percent), social media (4 percent) and hypnotherapy (4 percent). People usually prescribe methods that alter moods, emotions and thoughts in such a way as to persuade us to choose or do things that we have not consciously accepted.

For example, bakeries can allow the aroma of freshly baked bread to waft outside the store to entice people to come inside. Meanwhile, during a speech, a politician may emphasize specific words to persuade people to support them.

Pavarësisht se e dimë se mund të ndodhë një gjë e tillë, zakonisht ne nuk mund të jemi të sigurt se po manipulohemi në këtë mënyrë. Por a funksionojnë vërtet metoda të tilla? Studimet psikologjike nuk kanë gjetur një përgjigje të prerë për këtë pyetje. Por është interesante të reflektojmë se si ndikon e gjitha kjo në besimin tonë tek vullneti i lirë. Ne vendosëm të hulumtojmë mbi këtë temë gjatë 2 viteve të fundit.

Në 8 studime të ndara kemi përfshirë 1230 njerëz në disa skenarë bazuar në shembujt e mëparshëm. Skenarët ishin nga një sërë kontekstesh (marketing/reklamim, kërkime, fushata politike, media sociale, terapi). Për secilin skenar, njerëzit duhej të vlerësonin shkallën në të cilën ata besonin se kishte manipulim të pavetëdijshëm dhe masën në të cilën ruhej zgjedhja e lirë.

Secili person duhej të jepte disa herë vlerësimet mbi zgjedhjen e lirë dhe vlerësimet në lidhje me manipulimin e pavetëdijshëm, dhe duhej ta bënte këtë për secilin nga skenarët që iu paraqit. Përmbledhja e të gjitha vlerësimeve të dhëna në të 8 studimet me 1.230 pjesëmarrësit, gjeneroi mbi 14.000 përgjigje.

3.7 për qind prej tyre e vlerësuan me zero lirinë e zgjedhjes, 8.4 për qind e vlerësuan në maksimum (me 10) lirinë e zgjedhjes, ndërsa pjesa tjetër ishte diku në mes. Këto të dhëna janë ende të papërpunuara, por na japin gjithsesi një përshtypje se edhe aty ku përshkruhej se po ndodhte manipulimi, kishte proporcionalisht më shumë atribuime të zgjedhjes së plotë të lirë sesa të mungesës së saj.

Pra në përgjithësi, njerëzit kishin më shumë gjasa të mendonin se kishin zgjedhje të plotë të lirë sesa aspak liri në këtë aspekt. Por nga ana tjetër kanë më shumë gjasa të besojnë se ndonjëherë po manipuloheshin. Ne pritëm që të gjenim atë që studiuesit e quajnë një lidhje negative.

Pra që sa më shumë njerëzit mendojnë se po manipulohen, aq më pak besojnë se kanë vullnet të lirë. Por nuk gjetëm diçka të tillë. Në shumicën e studimeve, nuk kishte asnjë lidhje të besueshme midis të dyjave. Si mund të ndodhë kjo? Një arsye për këtë është mënyra se si ne mendojmë në lidhje me metodat e manipulimit.

Shanset janë që ne të mos mendojmë se ato do të funksionojnë shumë mirë me ne, duke i lënë njerëzit të besojnë se ata mbeten në krye të zgjedhjeve të tyre. Gjithsesi, ne zbuluam një diferencë kur njerëzit jepnin vlerësime nga një këndvështrim jo–personal dhe kur atyre u kërkohej të imagjinonin veten në skenarë.

Sa më shumë që njerëzit e imagjinonin mundësinë e manipulimit, aq më shumë e shihnin të cënuar zgjedhjen e tyre të lirë. Por shanset janë që ne jemi të njëanshëm, dhe të mendojmë për të tjerët si më të manipuluar sesa për veten tonë. Ndërkohë, as skenarët nuk ishin të barabartë. Disa njerëzve nuk u interesonte veçanërisht nëse mund të ketë manipulime.

Nëse taktikat e marketingut dhe reklamimi na shtyjnë të zgjedhim një markë të lirë të pastës së dhëmbëve në krahasim me një tjetër, atëherë për sa kohë që po kursejmë para, kjo gjë nuk ka rëndësi. Pra, njerëzit e justifikojnë besimin e tyre në vullnetin e lirë duke supozuar se manipulimi ndodh vetëm për situata për të cilat nuk u intereson, apo që ata zgjedhin në mënyrë aktive të manipulohen, pra e lënë vetë që të ndodhë.

Kjo mund të jetë një qasje e arsyeshme për reklamimin. Por nëse do të hyjmë në një kabinë votimi, do të duam të pretendojmë se është zgjedhja jonë e lirë se për kë po votojmë, dhe jo një kombinim taktikash psikologjike që ndërhyjnë në pavetëdijen tonë. Në një situatë të tillë, kemi më shumë gjasa të besojmë se nuk po ndodh asnjë manipulim, apo se jemi disi të imunizuar ndaj tij.

What the findings from our study tell us is that at a fundamental level we want to maintain the belief that we are free to choose. But how much we keep the faith seems to depend on what is at stake. While it may seem counterintuitive, it is actually beneficial and healthy. Ultimately, the world as we know it would totally collapse if we refused to believe that we are responsible for our actions.

Originally published on bota.al