Balloon hunter not to forget the tragedy of Afghanistan
Njëzetë vite pas botimit të parë, Khaled Hosseini shkruan parathënien e re të romanit, që u ngjiz mëngjeseve të errëta dhe e detyroi të hiqte dorë nga profesioni i mjekut. Por i dha botës një tjetër vizion për Afganistanin, vendin, deri atëherë, të perceptuar si plot me shpella dhe me burra mjekëroshë e të dhunshëm.
2023-05-16 18:55:00
Erjon Uka
By Khaled Hosseini / A book belongs entirely to its author only when it is in the processing stage. Back in 2001, when I was still working as a doctor, I woke up every day at half past four and spent a good three hours before sunrise in the company of Amir, Hassan, Baba and the other characters that populate The Balloon Hunter . Then I showered, dressed, and drove to the clinic, where I healed diseased hearts, inflamed joints, and dysfunctional thyroids. But Amir never left me. Most of the day, he lived with me and I with him.
I knew his world well. Amir and I lived in the same neighborhood of Kabul, "Wazir Akbar Khan", and went to the same school. We both grew up blowing up balloons, writing stories and watching old western movies. From a socio-economic point of view, we belonged to the same social class, the upper bourgeoisie. We were lucky to live our formative period in the 70s, when Afghanistan was still stable, peaceful, innocent. We tread on a ground not yet wet by the blood of his sons and daughters.
As I sat hunched over the kitchen table during those dark, quiet mornings, I felt that Amir's story was completely mine. I had the illusion that, at a time when others lived only one life, I had been granted the privilege of living several. But when the book is separated from its author to find a place on the bookshelves, the connection with the characters ceases to be an exclusivity. By exposing themselves to the world, Amir and others formed relationships with many people.
I was amazed by the number of tents they managed to raise, the number of countries and languages in which this happened, and the stages and cinema screens that welcomed their story. I still can't believe it. If today the story of the Balloon Hunterhas such success, his path has been full of obstacles. I was an unknown writer who did other work and had no literary background. The novel had some pretty dark sides. The protagonist was cowardly, selfish, envious, dishonest, always seeking attention, devoid of any sense of morality. So, an irritating man. On the other hand, characters with honest and noble souls had a bad end. And Amir's long, arduous journey ended with an incomprehensible hope. It certainly wasn't the ideal formula for a bestseller.
In June 2003, the Balloon Hunterwas published in the United States. It received rave reviews, but sales were modest, to say the least. I went on a promotional trip, a humiliating experience that filled me with doubts about the book's prospects. In the bookstores I visited, I was often afraid to speak in front of a non-existent audience. I reached my lowest point in New Mexico, in a giant bookstore, with the calmness of a funeral, where I found myself in front of eighty empty chairs. Then three people came. One of them was an elderly woman who walked with the help of a walker and in the middle of the presentation, she stood up and slowly headed for the exit. I will never forget the "clic-clac" noise of the walker that passed in front of the stage. When it was all thankfully over, the bookseller's compassionate look was enough to give me the sense of the situation.
Momenti kulmor i udhëtimit, nëse mund ta quaj kështu, ishte në Fremont, në qytetin ku Baba dhe Amiri gjetën strehë, njëherazi qendër e komunitetit afgan në Kaliforni. Eventi u zhvillua në një sallë rekreative, e tejmbushur me bashkëatdhetarët e mi. Mbrëmja ia doli të ishte një parathënie e vërtetë e asaj që do të përbënte marrëdhënien mes komunitetit afgan, Gjuetarit të Balonave dhe meje. Ishin shumë ata që shprehën fuqishëm mbështetjen dhe krenarinë e tyre për mua, afganin e parë që jetonte në Amerikë, i cili botoi një roman për publikun e gjerë.
Shihnin jetën e tyre të shpalosur nëpër faqet e librit dhe më ishin mirënjohës që kisha shkruar diçka, që shërbente si antidot i përshkrimit aktual në media, ku Afganistani portretizohej si një vend shpellar, me burra mjekëroshë dhe të dhunshëm. Megjithatë, një pjesë e konsiderueshme e të pranishmëve reaguan ashpër. Zemërimi që perceptoja tek ata, sado legjitim, më bëri të frikësohesha për sigurinë time. Ankesat mbizotëruese kishin të bënim me konfliktin etnik në vendin tim. Çuditërisht, askush, madje as kundërshtarët më të vendosur, nuk e kundërshtuan vërtetësinë e asaj që kisha shkruar. Të gjithë të pranishmit në sallë e dinin historinë e pabarazive mes etnive që ekzistonin në Afganistan, mbi të gjitha për sa u takonte hazarave, një minorancë shiite që për një kohë të gjatë kishte qenë e shtypur, e persekutuar, e denigruar dhe që anëtarëve të saj u mohohej ngjitja në shkallët më të larta të shoqërisë. Mes afganëve, kjo është diçka që dihet, në limitet e banalitetit. Akuza parësore ndaj meje kishte të bënte me larjen e rrobave të mia të pista në publik. Ç’nevojë kishte t’u tregoja gjithë botës anët e liga të jetës në Afganistan? Qartësisht nuk kishte qenë ky qëllimi im. Nuk jam një provokator. Në roman, kërkoja të portretizoja Afganistanin në gjithë kompleksitetin e tij: pasurinë e traditave, poezinë e shpirtit kombëtar, bukuritë natyrore, po ashtu edhe dinamikat e mprehta dhe problematike që ende sot vazhdojnë të minojnë jetën e tyre.
Pas dy javësh udhëtim nëpër Amerikë për të promovuar librin tim, u ktheva në shtëpi dhe rifillova punën si mjek. Jeta mori sërish një pamje normale dhe për pak më shumë se një vit, gjithçka rrodhi në qetësi absolute. Në atë kohë lindi Farah, vajza ime e dytë. Për Gjuetarin e Balonave nuk u fol shumë dhe, ndonëse isha shumë krenar për arritjen time, iu dorëzova faktit se mbetej thjesht një tjetër libër në një det librash. Iu ktheva të qenurit bashkëshort, baba, mjek.
Më vonë, në vjeshtën e vitit 2004, pak muaj pas botimit të librit në version xhepi, nisa të perceptoja diçka të çuditshme. Kur hyja në lokal, gjeja gjithmonë dikë me librin në dorë. Nisa të merrja ftesa për të folur nëpër librari, në universitete dhe në rrethet letrare të të gjithë vendit. Një herë, në një aeroplan, hasa një zonjë më mesomoshë, e cila filloi të fërkonte sytë teksa lexonte librin. Mendova t’i prezantohem, por ndrojtja ime karakteristike më pengoi.
Në vitin 2004, pesëmbëdhjetë muaj pas botimit fillestar, Gjuetari i Balonave hyri për herë të parë në klasifikimin e librave bestseller të “New York Times” dhe qëndroi aty për një periudhë të pambarimtë.
Nëse e gjitha kjo ishte bekim për karrierën time letrare, në frontin profesional mjekësor m’u shfaq me ndërlikime të mëdha. Ishte një situatë që as e kisha parashikuar. Zakonisht, çdo vizitë zgjaste mes njëzetë dhe tridhjetë minutash, por vura re se në pjesa më e madhe e kohës i dedikohej përgjigjes së pyetjeve mbi Amirin dhe Hasanin dhe nënshkrimit të kopjeve të librit, në dëm të patologjive të ndryshme për të cilat pacientët kishin kërkuar të vizitoheshin. Ishte koha për të bërë një zgjedhje. Kështu, në dhjetor 2004, i thashë lamtumirë mjekësisë për t'iu përkushtuar me kohë të plotë shkrimit.
Pas shumë vitesh, jam thellësisht mirënjohës për shndërrimet që Gjuetari i Balonave i solli jetës sime. Por gjithashtu jam veçanërisht i lumtur që Gjuetari i Balonave ndryshoi perceptimin e lexuesve nga e gjithë bota për Afganistanin, duke u ofruar një vizion më njerëzor, kompleks dhe më të strukturuar.
Ia vlen barra qiranë të them se, në vitin 1999, kur nisa të shkruaja Gjuetarin e Balonave, i cili atëherë ishte një tregim i thjeshtë, regjimi taleban kishte marrë nën kontroll gjithë vendin. Tani, teksa shkruaj këtë parathënie me rastin e njëzetë vjetorit të botimit të parë të romanit, talebanët udhëheqin sërish vendin tim. Është një fat tragjik.
As the cameras are no longer focused on Afghanistan and global attention has shifted to other areas of the world, most notably the war in Ukraine, it is vitally important that the Afghan people – and in particular women and girls, the predestined victims of the decrees the evils of the Taliban - not to be forgotten. The international community must intervene to end the humanitarian crisis looming over the country, otherwise it will only worsen. The Afghan people have suffered enough.
*Khaled Hosseini is an Afghan-American writer and activist, author of the successful novels "Balloon Hunter", "1000 Twinkling Yesterdays" and "And the Mountains Rumble". The above part is the author's preface on the occasion of the book's reprint in Italy. Translated into Albanian by Erjon Uka.
