Eight authors whose surnames became determinants of global phenomena
2022-11-16 14:30:34
TiranaPost
Some were used, but then lost their meaning due to overuse. Others still retain their meaning, but are constantly misunderstood. This phenomenon is nothing new. Below are 8 literary terms that are either redundant, misused, or confused with something else.
Vonnegatesk
Named after the works of writer Kurt Vonnegut. They often explore the fragility of the world around us, while adding large doses of science fiction and leaps of imagination, to soften the weight of absurdity and nihilism. His books often present a very depressing worldview, but in which the characters manage to persevere and even find some happiness despite everything that has happened to them.
Great examples of his work include the books "Slaughterhouse No. 5" and "Sirenat e Titanit". “When a Tralfamadorian sees a corpse, all he thinks is that the dead person is in bad shape at that moment. But the same person is fine at many other times. Now, when I myself hear that someone has died, I just shrug my shoulders and say what the Tralfamadorians say about dead people: That's how things go" (Slaughterhouse no. 5)
Dikensian
Named after the works of Charles Dickens. Dickens was an English writer of the Victorian Era, when the British Empire was at the height of its power. But instead of focusing on the glory of his homeland, his works take us to the poor streets of London, where he shows us heroes crushed under the weight of social injustice. This term can also be used politically to recall the injustices of the Victorian era. Among the Dickensian books we can mention "Oliver Twist", "David Copperfield" etc.
Oruellian
Named after a book by George Orwell. This is synonymous with the term totalitarian, i.e. a phenomenon related to the ability of the state or a similar organization to always learn what its citizens are doing. Despite his voluminous body of work, George Orwell is best remembered for "1984," his dystopian novel about totalitarianism.
We tend to misuse this term, as security cameras are not that Orwellian. The real terror of the Orwellian nightmare is not that someone has a lot of information about where you are and what you are doing, but the possibility that they will try to use it to destroy your individuality. "Thought crime does not bring death, thought crime is death". (1984)
Shakespearian
Emërtuar sipas veprave të Uilliam Shekspir. Ky i fundit konsiderohet me të drejtë dramaturgu më i mirë i të gjitha kohërave. Duke jetuar shkruar në Anglinë Elizabetiane, dramat dhe sonetet e tij e transformuan gjuhën angleze, dhe që atëherë janë përkthyer pothuajse në çdo gjuhë të botës.
Dialogu i tij është veçanërisht i rëndësishëm, personazhet e shprehin veten gjallërisht dhe janë aktuale edhe disa shekuj pas krijimit të tyre. Proza e shkëlqyer, luhatjet e karaktereve dramatike, apo edhe dialogu i mprehtë mund të quhen “shekspiriane”. Shembuj janë vepra si Hamlet, Makbeth , Romeo dhe Zhuljeta etj. “Të jesh apo të mos jesh, kjo është çështja. A është më fisnike të durosh hobet dhe shigjetat e fatit të egër, apo të rrëmbesh armën kundër një deti problemesh dhe t’i kundërshtosh, t’i japësh fund?“ (Hamleti)
Frojdian
Emërtuar sipas veprës së Sigmund Frojdit. Ndërsa idetë frojdiane për trajtimin e sëmundjevemendore janë hedhur poshtë nga psikiatrit në favor të qasjeve më moderne, temat që ai eksploroi vazhdojnë të ndikojnë tek konceptimi popullor i psikoterapisë.
Idetë e tij mbi seksualitetin, Kompleksin e Edipit, imazhet fallike, efektet që mund të ketë fëmijëria mbi ju dhe dhjetëra koncepte të tjera që ju bëjnë të ndiheni në siklet me nënën tuaj, shfaqen rregullisht në mediat tona. Ne të gjithë priremi të bëjmë herë pas here referenca frojdiane.
Makiavelist
I emërtuar sipas veprës “Princi” të italianit Nikolo Makiaveli. Ai ishte një teoricien politik i Rilindjes dh jetonte në Firence. Në të, ai kundërshton idenë e një monarku të virtytshëm dhe të dhembshur, dhe mbron me forcë sundimin përmes forcës, intrigave dhe dinakërisë. Kjo markë cinike e real–politikës na jep edhe botën makiavelistike.
Pavarësisht nga konotacioni i tij negativ, një politikan makiavelist do të ishte një politikan shumë efektiv, pasi qëllimi i librit ishte t’u mësonte sundimtarëve se si të ishin efektivë. Më vonë, Napoleoni, Stalini dhe Musolini shkruan komente mbi “Princin” në kohën e tyre të lirë.
Kafkian
Emërtuar sipas veprave të Franc Kafkës. Botët që krijon Kafka në tregimet e tij paraqesin sisteme burokratike surrealiste, të cilat janë sa absurde aq edhe të ngjashme. Personazhet përjetojnë frikë dhe dëshpërim kur vendosen përballë një problemi pa fytyrë, të cilit nuk i intereson asgjë.
Megjithatë, një sistem tepër i ndërlikuar dhe i depersonalizuar nuk mjafton për të qenë kafkian. Pasi duhet të ketë një element të absurdot, që i tërheq zvarrë njerëzit pas vetes. “Këtu nuk mund të hyjë askush tjetër, pasi kjo hyrje është caktuar vetëm për ju. Tani do ta mbyll”(Porta para ligjit).
Drakonian
Draco was the first democratic lawmaker of Athens. Elected on a platform of establishing law and order, as soon as he came to power he imposed some very harsh laws. Even for stealing vegetables, people were sentenced to death. Most of its laws were changed by Solon when the Athenian constitution was reworked decades later.
But his laws on murder were preserved. While severity is a relative term, most would agree that the death penalty for just stealing a cabbage is excessive. "It is said that when asked why he had appointed the death penalty for most crimes, the Dragon replied that for these lesser crimes he considered the punishments deserved, and there was no greater punishment for the more serious crimes" (Plutarch).
